سیستم اعلام حریق و F&G یا پایش گاز و آتش:
سیستم های اعلام حریق مجموعه ای از تجهیزات می باشد که بصورت هماهنگ جهت آشکارسازی و اعلام خطر در مواقع وجود خطر آتش سوزی و حریق در محل عمل می کنند که بصورت کلی و به ترتیب از اجزای آشکار ساز یا دتکتور (Detector)، پنل کنترلی Fire Alarm Control Panel(FACP)، اعلام کننده و هشدار دهنده (Sounder and Flasher) تشکیل شده است که در ادامه در بخش اجزای تشکیل دهنده سیستم های اعلام حریق به تفضیل توضیح داده خواهد شد و تمامی تجهیزات در بخش های مختلف با مشخصات مربوطه آورده خواهد شد.
سیستم های اعلام حریق به دو صورت کلی بر اساس محل استفاده، نوع خطر حریق و نیاز تجهیزات خاص جهت آشکار سازی خطر آتش سوزی استفاده می گردند:
نوع اول سیستم های اعلام حریق یا اعلان حریق Fire Alarm System می باشد که نیاز به تجهیزات آشکار سازی و هشدار دهنده معمولی دارد و در محیط های ساختمانی و اداری بیشترین استفاده را دارد.
نوع دوم سیستم های پایش گاز و آتش F&G System یا Fire and Gas System می باشد که همانطور که از نام آن پیداست در محیط های صنعتی پرخطر و محل هایی که نشتی گاز های خطرناک و خطر وجود شعله در محل هایی که باعث انفجار می شود استفاده می گردد.
عملکرد کلی سیستم های اعلام حریق:
عملکرد کلی سیستم های اعلام حریق بدین صورت می باشد که در صورت وجود نشانه های خطر آتش سوزی تجهیزات آشکار ساز بر اساس نوع خطر غالب طراحی و انتخاب می شوند خطر آتش سوزی را تشخصیص و به پنل مرکزی اعلام می کنند و بعد از این مرحله پنل با توجه به پرتکلی که می تواند داشته باشد این خطر را به تجهیزات هشدار دهنده و اعلام کننده سیستم بصورت سیگنال اطلاع داده و نفرات حاضر در مجموعه از وجود و حضور خطر آتش سوزی اطلاع پیدا می کنند در این مرحله بستگی به نوع سیستم، عملکرد آن متفاوت بوده که تقسیم بندی سیستم های اعلام حریق بر اساس عملکرد به دو دسته عمده زیر تقسیم بندی می شوند:
سیستم های دستی:
در این نوع سیستم سیستم اعلام حریق بصورت مستقل و فقط جهت اطلاع دادن وجود و حضور خطر آتش سوزی استفاده می شود و بعد از این مرحله نفرات حاضر در محل با اطلاع از وجود خطر آتش سوزی بصورت دستی اقدام به رفع خطر و اطفای حریق می نمایند.
سیستم های اتومات یا خودکار:
سیستم های اعلام حریق اتوماتیک بصورت توام با اطفای حریق نصب و راه اندازی می شود و بعد از کشف خطر آتش سوزی از طریق دتکتور های نصب شده و اعلام آن به پنل کنترلی، پنل همزمان دو وظیفه را به انجام می رساند اول دیوایس های هشدار دهنده را فعال می کند که نفرات حاضر در محل جهت تخلیه محل آماده شده یا اینکه در صورت نیاز اقدامات مورد نیاز را به انجام برسانند و بعد سیستم اطفای حریق نصب شده را بصورت اتوماتیک فعال می نماید.
انواع سیستم های اعلام حریق:
سیستم های اعلام حریق به دو دسته کلی متعارف و آدرس پذیر تقسیم بندی می شوند که هر کدام به نسبت مزایا و معایب خود را داشته و با توجه به درجه خطر آتش سوزی پیش بینی شده و هزینه های مربوطه و همچنین دیوایس هایی که در این رابطه بکار می رود انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرد:
سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال Conventional :
این سیستم متعارف ترین و معمولی ترین نوع سیستم اعلام حریق می باشد که بر اساس ناحیه بندی و زون بندی محل حفاظت شده خود را جدا می نماید به این معنی که در این نوع سیستم در ابتدای طراحی ناحیه را بر اساس فضای مورد استفاده به چندین زون تقسیم بندی می نمایند و بعد از این مرحله دیوایس های مربوطه را بر اساس Coverage استاندارد در این ناحیه کار گذاری می نمایند، بنایراین در این نوع سیستم هر زون شامل چندین دیوایس خواهد بود که عملا مشخص کردن ناحیه خطر بصورت دقیق میسر نمی باشد و فقط ناحیه خطر را می توان در پنل بعنوان ناحیه خطر مشاهده نمود و در این نوع سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال سیم کشی تجهیزات بصورت تک سیم برای هر دیوایس مورد استفاده قرار می گیرد و هر دیوایس از پنل مرکزی یک سیم تا تجهیز مورد نظر را دارد، بنابراین در این سیستم نصب به نسبت سیستم آدرس پذیر پیچیده تر بوده و همچنین عملکرد پایین تری را دارد، از مزایای سیستم متعارف می توان به قیمت پایین تجهیزات و همچنین سازگاری دیوایس های مورد استفاده برند های مختلف اشاره کرد.
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر یا Addressable :
این سیستم بصورت لوپ کار گذاری می شوند بدین صورت که در این سیستم برای هر لوپ فقط یک سیم از پنل خارج و به دیوایس های محتلف به ترتیب وصل شده و در نهایت دوباره به پنل مرکزی وصل می شود و توانایی تشخصی محل دقیق خطر آتش سوزی با در نظر گرفتن محل دقیق دیوایس و تعریف این موضوع در پنل کنترلی میسر می باشد، از مزایایی سیستم آدرس پذیر می توان به نصب ساده تر و تشخیص محل دقیق خطر، عملکرد بسیار خوب و پوشش دهی محل های بزرگتر اشاره کرد و از معایب سیستم آدرس پذیر می توان به قیمت بالای آن و عدم سازگاری دیوایس های مورد استفاده از برندهای مختلف اشاره نمود.
اجزای تشکیل دهنده سیستم اعلام حریق و F&G:
سیستم اعلام حریق از اجزای پنل کنترلی Fire Alarm Control Panel(FACP)، آشکار ساز یا دتکتور (Detector)، اعلام کننده و هشدار دهنده (Sounder and Flasher) تشکیل شده است که بصورت ذیل به تفضیل توضیح داده شده است:
کنترل پنل اعلام حریق و (FACP) : Fire Alarm Control Panelپنل کنترلی بر اساس سیستم مورد استفاده تعیین و مورد استفاده قرار می گیرد و به دو صورت پنل کنترلی متعارف و آدرس پذیر قابلیت تامین را دارد، پنل کنترل سیستم اعلام حریق بصورت مرکز فرماندهی سیستم عمل می نماید و بر اساس اطلاعات ورودی و خروجی، یکپارچگی و کنترل سیستم و ارتباط بین تجهیزات را کنترل می کند.
منبع تغذیه سیستم اعلام حریق:منبع تغذیه اصلی که با جریان متناوب برق شهری و منبع تغذیه ثانویه بصورت 2 عدد باتری مورد استفاده قرار می گیرد.
دیوایس های آشکار ساز و دتکتور (Fire Alarm Detector): آشکار ساز و دتکتور های سیستم اعلام حریق که گستره وسیعی از دیوایس های دتکتور را شامل انواع دتکتور های دودی، حرارتی، بیم دتکتور، LHD، دتکتور شعله و دتکتور های گازی می شود که به تفضیل در بخش دتکتور ها مشخصات هر کدام آورده شده است.
دیوایس های هشدرا دهنده یا آزیر و فلاشر (Sounder & Flasher) : سیستم اعلام حریق بعد از تشخیص خطر آتش سوزی آن را بواسطه دیوایس های هشدار دهنده به نفرات حاضر در محیط اعلام می نماید که این تجهیزات شامل انواع آژیر و انواع فلاشر می باشد.
استاندارد های مورد استفاده در سیستم اعلام حریق و F&G:
:
در سیستم های اعلام حریق با توجه به موارد مد نظر کارفرمایان از استاندارد های متفاوتی استفاده می شود که عمده ترین استاندارد ها که مورد وثوق اکثر کشورهای دنیا می باشد استاندارد NFPA یا همان National Fire Protection Association و استاندارد EN-54 یا همان European Norm که استاندادرد مورد تایید اتحادیه اروپا می باشد و استاندارد BS-58 یا همان British Standard استاندارد بریتانیا می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
تاییدیه های تجهیزات و سیستم اعلام حریق و F&G:
:
سازمان هایی که تاییدیه تجهیزات آتشنشانی را صادر می کنند تجهیز تولید شده را با استاندارد های مربوطه تطابق داده و در صورت پاس کردن تست های مربوطه تجهیز تولید شده را مورد تایید قرار می دهند و اصطلاحا به آن Listed می گویند یعنی در لیست آن سازمان پذیرفته شده است، با این توضیح به این نکته اشاره می کنیم که سازمان هایی که تاییدیه صادر می کنند سازمان استاندارد نیستند و بیشتر مانند سازمان های آزمایشگاه محور عمل می کنند و این نکته بسیار در نزد مصرف کنندگان رواج دارد که فر می کنند تاییدیه مانند UL یعنی استاند UL را دارد در صورتی که شرکت UL یک شرکتی می باشد که تولیدات شرکت های تولید کننده را با استاندارد NFPA مورد تطابق قرار می دهد و در صورت پاس کردن آزمایش های مربوط آن را در لیست خود قرار می دهد، بنابراین با توضیحات فوق تاییدیه هایی که در اکثر کشور های دنیا مد نظر قرار می گیرند و مصرف کنندگان به آنها اعتماد دارند تاییدیه UL و تاییدیه LPBC و تاییدیه VDS و تاییدیه CE اروپا می باشد.
خدمات شرکت آرکا صنعت:
خدمات شرکت آرکا صنعت در زمینه سیستم های اعلام حریق و پایش گاز و آتش: شرکت آرکا صنعت پیشرو در زمینه طراحی و مهندسی، تامین تجهیزات، نصب و راه اندازی سیستم های اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر و همچنین سیستم های پایش گاز و آتش Fire and Gas System فعالیت می نماید.
