سالانه مواجهه با مواد شیمیایی و عدم رعایت نکات ایمنی در محیط های کاری خطرناک صدمات جبران ناپذیری را به پرسنل و سازمان ها وارد می نماید، بنابراین در این نوع محیط ها لازم است، قبل از انجام هر کاری شرایط کاری بررسی و خطرات آن شناسایی گردیده و برای کنترل این خطرها از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده نمایند، اما گاهی حتی با رعایت احتیاط های لازم ایمنی و انجام اقدامات پیشگیرانه در مواجهه با مواد شیمیایی، حوادثی برای چشم و بدن ایجاد می نماید که در این صورت باید به سرعت وارد عمل شد و با شستشوی محل مواجهه در کمترین زمان ممکن، عوارض ناشی از آن را کاهش داد.
در این شرایط قابل دسترس ترین مایع جهت شستشو محل آسیب دیده، آب می باشد، لازم به ذکر است که آب توانایی خنثی سازی کامل مواد شیمیایی را ندارد اما با شستشوی مناسب، باعث رقیق تر شدن آلودگی شده و عوارض آن را بشدت کاهش می دهد و از آسیب جدی به اعضای بدن جلوگیری می نماید، به همین علت یکی از الزامات کار در محیط هایی که مواد شیمیایی خطرناک وجود دارد، استفاده از دوش و چشم شوی ایمنی (Safety Shower and Eye Wash) می باشد.
سازمان ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) برای سلامت و ایمنی پرسنل مقررات مختلفی را وضع کرده است، از جمله این مقررات استفاده از دوش و چشم شوی ایمنی و آزمایشگاهی بوده که برای پیشگیری از آسیب جدی به صورت و چشم پرسنل در صورت استفاده صحیح بسیار موثر خواهد بود، شایان ذکر است که دوش و چشم شوی ایمنی برای شستن سر، صورت و بدن فرد در تماس با مواد شیمیایی خطرناک طراحی شده و مشخصات و الزامات خاص خود را دارد که در بخش های بعدی توضیح داده شده است.
این محصولات در حالت کلی و از لحاط عملکردی و کاربرد ها به سه دسته عمده: چشم شوی اضطراری (Emergency Eye Wash)، دوش ایمنی (Safety Shower) و ترکیبی از این دو (Safety Shower & Eye Wash) تقسیم بندی می گردد همچنین از لحاظ عملگر به سه حالت عملگر دستی، عملگر پدالی و یا ترکیبی از این دو تقسیم بندی می شوند، اما از لحاظ شکل ظاهری و نوع قرارگیری و استفاده از آن به صورت زیر تقسیم بندی می گردد:
چشم شوی اضطراری ایستاده ثابت (Fixed Self-Standing Emergency Eye Wash)
دوش و چشم شوی ایستاده ثابت (Fixed Self-Standing Safety Shower & Eye Wash)
چشم شوی اضطراری پرتابل ایستاده (Portable Self-Standing Emergency Eye Wash)
دوش و چشم شوی ایستاده قابل حمل و دارای مخزن (Portable Self-Standing Safety Shower & Eye Wash)
چشم شوی ایمنی دیواری ثابت (Fixed Wall Mounted Safety Eye Wash)
چشم شوی ایمنی دیواری قابل حمل و دارای مخزن (Portable Wall Mounted Safety Eye Wash)
چشم شوی آزمایشگاهی و قابل نصب بروی سینک (Laboratory Safety Eyewash)
ترولی دوش و چشم شوی ایمنی دارای مخزن (Safety Shower & Eye Wash Trolley)
انواع تریلرهای دوش اضطراری دارای مخزن (Safety Shower & Eye Wash Trailer)
انواع ایستگاه های دوش ایمنی (Safety Shower & Eye Wash Station)
دوش های ایمنی مجهز به هیت تریسینگ برقی (Safety Shower & Eye Wash with Electrical Heat Tracing)
دوش و چشم شوی ایمنی با آژیر و فلاشر (Safety Shower & Eye Wash with Sounder-Flasher)
شرکت آرکا صنعت پیشرو تمامی انواع چشم شوی های اضطراری و محصولات مرتبط را با کد نامبر های جدول زیر تولید می نماید که مشخصات هر کدام در بخش های مربوط به هر کدام از آیتم های جدول بصورت مشروح آورده شده است، شایان ذکر است که هر کدام از این محصولات قابلیت نصب ادوات جانبی مانند سیگنال اعلام خطر در مواقع استفاده، پرژکتور روشنایی، هیتر جهت گرم کردن آب ورودی، سیستم هیت تریسینگ جهت جلوگیری از یخ زدگی، مخزن آب جهت مکان های دور از دسترس خط انشعاب آب، کابینت و سایر ادوات درخواستی را دارد.
این شرکت بالغ بر 23 نوع چشم شوی اضطراری و دوش های ایمنی را در سایز های مختلف تولید می نماید که اطلاعات دقیق تر و کد های مربوطه در کاتالوگ پیوست قابل مشاهده می باشد.
چشم شور اضطراری و دوش های ایمنی اغلب در مکان هایی بکار گرفته می شوند که امکان آسیب دیدن چشم و صورت از طریق نشت بخارات و مایعات سمی وجود دارد، مکان هایی مانند:
در محدوده آزمایشگاه های صنعتی و آزمایشگاه های طبی
در داخل شاپ های باطری و محیط های اسیدی
در محدوده واحد های پروسسی و پلنت های پروسس
در داخل پلنت های نیروگاهی
در صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی
در صنایع فولاد
در صنایع آرایشی بهداشتی
در صنایع داروسازی
در صنایع آبکاری
در کارخانجات و محیط های صنعتی با مرتبط با صنایع شیمیایی
در جایی که چشم یا بدن هر شخص ممکن است در معرض مواد خورنده آسیب رسان باشد، امکانات مناسب برای شست و شو سریع چشم و بدن باید در نظر گرفته شود.
از آنجا که دوش و چشم شوی ایمنی در صنایع بسیاری صنایع مورد استفاده قرار می گیرد بنابراین نیاز است که پرسنلی و کارکنانی که ممکن است در معرض مواد شیمیای خطرناك قرار بگیرند، در مورد نحوه استفاده ایمن و مناسب از دوش و چشم شور ایمنی آموزشات لازم را کسب نمایند و از محل قرارگیری آن مطلع شوند. همچنین دستورالعمل نحوه استفاده از دوش و چشم شور ایمنی باید برای همه کارگران در دسترس قرار گیرد و در کنار این تجهیز قرار داده شود.
استاندارد مورد استفاده شرکت آرکا صنعت پیشرو جهت طراحی و تولید انواع محصولات دوش و چشم شوی ایمنی ANSI Z358.1 بوده و از استاندارد NFPA جهت تست استفاده می گردد.
استاندارد بین المللی و معتبر ANSI/ISEA Z358.1-2014 به بررسی حداقل الزامات جهت نحوه استفاده و عملکرد، مراحل نصب و تست و همچنین چگونگی نگهداری و آموزشهای ایمنی برای انواع دوش و چشم شوی پرداخته است
